Hebrajskie imię Mika’el znaczy któż jak Bóg. Według tradycji chrześcijańskiej i żydowskiej, kiedy Szatan zbuntował się przeciwko Bogu i nakłonił do buntu 1/3 aniołów, Michał miał wystąpić jako pierwszy przeciwko niemu z okrzykiem: Któż jak Bóg!
W Nowym Testamencie pojawia się jako stojący na czele hufców niebieskich, zwycięsko walczący z szatanem i jego zwolennikami (Jud 9; Ap 12,7).
U pisarzy kościelnych[kto?] uchodzi za księcia aniołów, archanioła, któremu Bóg powierza zadania wymagające szczególnej siły.
Wstawia się u Boga za ludźmi, jest aniołem stróżem ludu chrześcijańskiego. Stoi u wezgłowia umierających, którym następnie towarzyszy w drodze do wieczności. Łączy się z tym jego patronat nad kaplicami cmentarnymi. Artyści przedstawiają go z wagą do odmierzania dobrych uczynków. Zaś symbolem dobrych uczynków jest złoto i dlatego jest też patronem złotników i rytowników.
Kult religijny św. Michała istnieje nieprzerwanie od początku chrześcijaństwa. Innym atrybutem archanioła Michała jest ognisty miecz. Najsławniejszymi budowlami wzniesionymi ku jego czci są miejsca pielgrzymkowe: Opactwo św. Michała Archanioła na Mont-Saint-Michel oraz Sanktuarium św. Michała Archanioła w Monte Sant’Angelo.
Michał jest archaniołem, którego wierni przyzywają w walce przeciw siłom zła. Jest patronem policjantów, żołnierzy i małych dzieci, a także opiekuje się pielgrzymami i obcymi ludźmi. Archanioł Michał jest ognistym wojownikiem, Księciem Niebiańskiej Armii, która walczy w imię sprawiedliwości i prawa. Daje wsparcie wszystkim, którzy znajdują się w strasznym ucisku. Michał jest też dawcą cierpliwości i szczęścia. Archanioł Michał patronuje również jednostkom powietrznodesantowym (np. 1 Pułk Powietrznodesantowy Huzarów, 1 Pułk Powietrznodesantowy Szaserów). Przywoływany przez celebransa w obrzędach egzorcyzmu.
Jest patronem: państw: Cesarstwa Rzymskiego, Anglii, Austrii, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Węgier, Rusi Kijowskiej miast: Amsterdamu, Łańcuta, Bartoszyc, Kijowa, Brukseli, Archangielska, Dumfriesu, Mszany Dolnej, Białej Podlaskiej, Sanoka, Żagania, Strzelina w Polsce: Małopolski, diecezji łomżyńskiej (istnieje ruch Czcicieli św. Michała Archanioła i Rycerstwo św. Michała Archanioła) i Płońska (od 29 września 2006.
