Święty Pius X

Józef Melchior (Giuseppe Melchiore) Sarto urodził się 2 lipca 1835 r. w Riese koło Wenecji jako drugi z dziesięciorga dzieci w ubogiej rodzinie miejskiego posłańca i szwaczki. Pomimo tych jakże skromnych początków Józef Melchior Sarto stał się jednym z najwybitniejszych papieży XX wieku, św. Piusem X.

18 września 1858 r., w wieku 23 lat, za specjalną dyspensą papieską, jako że brakowało mu ośmiu miesięcy do wieku wymaganego przez prawo kanoniczne, Józef Sarto otrzymał święcenia kapłańskie i był księdzem parafialnym aż do listopada 1875 r., kiedy to dzięki swoim wybitnym zdolnościom pasterskim i administracyjnym został mianowany kierownikiem duchowym seminarium i kanclerzem archidiecezji. Funkcje te sprawował do otrzymania sakry biskupiej w roku 1884. Przez 9 następnych lat był biskupem Mantui; później otrzymał biret kardynalski i został patriarchą Wenecji.

Zajmując coraz wyższe stanowiska w hierarchii kościelnej, Józef Sarto zawsze pamiętał o najuboższych, rozdając jałmużnę i wielkodusznie pozostawiając sobie niewiele, albo zgoła nic z rzeczy materialnych. Często mawiał: „Urodziłem się ubogi, żyłem w ubóstwie, i pragnę umrzeć w ubóstwie”.

W 1903 r. zmarł papież Leon XIII i zwołane zostało konklawe, aby wybrać jego następcę. Wybór padł 4 sierpnia na kardynała Sarto, który jako 255. papież obrał imię Pius (‘pobożny’) i motto Omnia instaurare in Christo (‘Odnowić wszystko w Chrystusie’).

Aby zrealizować motto swego pontyfikatu, papież Pius X zachęcał wiernych do wielkiej pobożności Eucharystycznej oraz częstego przyjmowania Komunii św.; obniżył także wiek, w którym dzieci miały po raz pierwszy przystępować do tego Sakramentu, do 7 lat.

Oprócz zaangażowania w odnowę Eucharystyczną, Pius X walczył zawzięcie z modernizmem, jednym z największych błędów, jakie wtedy zagrażały Kościołowi świętemu (i, dodajmy, nadal mu zagrażają). Jednym z narzędzi tej heroicznej walki była Przysięga antymodernistyczna, wyznanie wiary ogłoszone 1 września 1910 r. motu proprio „Sacrorum antistitum”, jakie obowiązani byli składać wszyscy kandydaci do święceń wyższych, spowiednicy, kaznodzieje, proboszczowie, kanonicy, beneficjaci, przełożeni zakonni, profesorowie w seminariach i zakonach, urzędnicy kurii biskupiej, sądów kościelnych i kongregacji rzymskich.

Pius X zmarł 20 sierpnia 1914 r., w kilka miesięcy po wybuchu I wojny światowej, pogrążony w wielkim smutku z powodu olbrzymich nieszczęść, jakie wkrótce miała wycierpieć cała ludzkość. Przypomniano wówczas Jego słowa: „Z radością oddałbym życie, aby oszczędzić moim biednym dzieciom tych straszliwych cierpień”.

W 1954 r. został kanonizowany przez Ojca Świętego Piusa XII.
Poprzedni kanonizowany papież, św. Pius V, został ogłoszony świętym w 1672 roku.

Encykliki, bulle i inne dokumenty pasterskie św. Piusa X

•  E Supremi apostolatus — O odnowieniu wszystkiego w Chrystusie (4 X 1903)
• O muzyce i śpiewie kościelnym [motu proprio] (22 XI 1903)
• Ad Diem Illum Laetissimum — O Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny (2 II 1904)
• Iucunda Sane — O papieżu św. Grzegorzu Wielkim (12 III 1904)
• Acerbo Nimis — O nauczaniu doktryny chrześcijańskiej (15 IV 1905)
• Il Fermo Proposito — O Akcji Katolickiej we Włoszech (11 VI 1905)
• Vehementer Nos — O rozdziale Państwa i Kościoła we Francji (11 II 1906)
• Tribus Circiter — O mariawitach albo mistycznych kapłanach polskich (5 IV 1906)
• Pieni L’Animo — O duchowieństwie włoskim (28 VII 1906)
• Gravissimo Officii Munere — O francuskich bractwach pobożnych (10 VIII 1906)
• Une Fois Encore — O rozdziale Kościoła i państwa (1 I 1907)
• Praestantia Scripturae — O Piśmie św. przeciwko modernistom [motu proprio] (18 XI 1907)
• Pascendi Dominici gregis — O doktrynie modernistów (8 IX 1907)
• Lamentabili Sane — Syllabus błędów modernistów (3 VII 1907)
• Haerent animo — O świętości kapłańskiej [adhortacja] (4 VIII 1908)
• Communium Rerum — O św. Anzelmie z Aosty (21 IV 1909)
• Przysięga antymodernistyczna (1 IX 1910)
• Editae Saepe — O św. Karolu Boromeuszu (26 V 1910)
• Quam Singulari — O pierwszej Komunii św. [dekret Św. Kongregacji Dyscypliny Sakramentów] (8 VIII 1910)
• Notre Charge apostolique — O błędach Sillonu [list apostolski] (25 VIII 1910)
• Iamdudum — O prawie separacji małżeńskiej w Portugalii (24 V 1911)
• Lacrimabili Statu — O Indianach Ameryki Południowej (7 VI 1912)
• Singulari Quadam — O związkach zawodowych (24 IX 1912)